Dus jij ziet meer dan ik als er zo'n klein frutseltje overvliegt?

Pomarine Skua, Pomarine Skua! schalde het over de zodiac. Een Middelste Jager stoof voorbij, haalde even uit naar een Geelpootmeeuw, maar vloog door. Onze kapitein, een kleine maar stevige Portugees, begreep dat dit zijn kans was om alsnog een glimlach op onze gezichten te toveren. De ochtend was bij lange na niet vergelijkbaar met gisteren, toen we tientallen Stormvogeltjes rond de boot hadden, Grote en Kuhls Pijlstormvogels om onze oren vlogen, Vale Pijlstormvogels met enige regelmaat voorbijkwamen en bovendien zowel Gewone Dolfijnen als Tuimelaars zich vlak bij onze zodiac meldden. Uiteraard zaten wij deze tweede dag van onze vierdaagse trip naar Sagres ook verwachtingsvol te kijken of de zeevogels ten zuidwesten van het zuidwestelijkste puntje van het vaste land van Europa ons opnieuw lieten duizelen. Hij bedacht zich geen moment en stuurde achter de jager aan. Snel greep iedereen de beugel van het zitje voor zich vast. Stuiterend over de golven schoten we met zo'n 60 km/u over de Atlantische Oceaan! De jager liet zich enigszins inhalen, maar als we vaart minderden voor een foto was ie toch ook weer heel snel veel verder. Vol gas maar weer en ik voelde de vastberadenheid van de kapitein. Hij gunde ons dit heel erg. Enkele pogingen later hadden de meesten van ons wel een plaatje, al blijft het moeilijk om vanuit een stuiterende zodiac een Middelste Jager op de foto te zetten. "In the end, they always win", verzuchtte de kapitein. Gelukkig maar...

De afgelopen week kreeg ik het al een paar keer te horen: "Zo Klaas, volgende week weer tweede?". Tsja, twee afleveringen op de tweede plaats komen heeft zo z'n nadelen. Hoewel het natuurlijk helemaal geen slechte plaats is, integendeel, we zijn in de Biesbosch opnieuw zonder eliminatieronde door naar de volgende ronde. Maar deze ronde begon het wel sterk op mijn zenuwen te werken, sterker nog, toen we terugkwamen van de geluidenopdracht was ik in de volle overtuiging dat we in de eliminatie terecht zouden komen. We hadden maar twee geluiden na drie uur door de nachtelijke Veluwe struinen! We hoorden geen groepje roepende Smienten, overtrekkende ganzen, een in de verte roepende Scholekster, niets van dat al! Twee keer hoorden we een Ransuil, maar te ver weg om vast te leggen met de recorder. Dit was een absoluut dieptepunt en ik was in de volle overtuiging dat de andere teams toch zeker vijf, zes of zelfs nog meer geluiden zouden hebben vastgelegd. Wie schetst mijn verbazing dat we met onze twee armetierige geluiden nog bij de beste twee zouden zitten en dat twee andere teams slechts de Bosuil hadden vastgelegd? Ik had natuurlijk gelijk spijt dat ik er 's nachts niet van had geslapen, maar dit had ik echt niet kunnen verzinnen.

Tsja, misschien ben ik niet zo stressbestendig als ik zelf dacht? Gelukkig hadden we bij de eerste opdracht strategisch spelvoordeel behaald en ook nog met vlag en wimpel gewonnen. Wat was dat indrukwekkend trouwens! Ik bedoel, ik ben blij dat ik voor de televisie ook mocht zeggen dat een vogel niet in een kooitje hoort. Dat iets ontzagwekkends als een arend als een koning van het luchtruim over bergen en bossen hoort te zweven. Maar er zit natuurlijk een educatieve kant aan en op het moment dat die Steppearend op mijn arm zat, voelde ik toch wel een heleboel ontzag en respect! Verbluffend licht trouwens, veel lichter dan je op het eerste gezicht zou denken. Maar wat zou ik 'm graag ook eens in het wild zien! Zouden Ajouad en ik in de race blijven tot Georgië? Daar worden ze in deze tijd van het jaar wel met enige regelmaat gezien...

Hahaha, wie had dat gedacht? Een vogelaar in een animatiefilm!

Wow! Wowwowwow! Wat een ongelooflijk decor! Wat een overweldigende natuur, maar vooral: wat een waanzinnig geluk om out of the blue in zo'n programma te rollen, alle afleveringen zonder eliminaties te doorstaan, feitelijk in Peru de eerste echte moeilijkheden te ondervinden, maar die dan samen met mijn onvolprezen teamgenoot Ajouad te overwinnen en dan ook nog eens, BAM!, de finale te winnen! We winnen de Champions League van het vogels kijken! Het televisieprogramma waar vogelend Nederland al weken over praat. Het programma waar jong en oud voor thuisbleef en naar uitkeek. Op NPO 1. Het is echt te mooi om waar te zijn. Ik kan het bijna niet geloven. 8 afleveringen waren wij van de partij. 7 prachtige vingeroefeningen voor één allesomvattende, beslissende finale. Wat een mooie opzet van het spel en wat een gevarieerde bezigheid is het dus ook eigenlijk, dat vogels kijken. We hebben vogels gedetermineerd, geteld, geluisterd, gefotografeerd, geringd, zoveel aspecten van het vogels kijken zijn in de afleveringen voorbijgekomen! En in zo'n serie opdrachten kom ik er dan achter dat ik niet al die aspecten evengoed beheers, haha!

Overigens vind ik dat ook Mike & Camilla min of meer hebben gewonnen. Camilla, als baby-vogelaar (haha!) met veruit de minste ervaring, schopt het samen met haar slimme en fanatieke teamgenoot Mike toch maar even tot Peru, ondanks ál die eliminaties! En ook Ruben & Sofie voelen zich winnaars. Laat in het spel gekomen, maar niet, zoals enkele andere teams, in één aflevering weer naar huis gestuurd, maar door naar Peru en vervolgens in één keer door naar de finale door scherp vogelen en tactisch spel. Gefeliciteerd, jongens! Er kan er helaas maar één met de beker naar huis, maar jullie verdienen er zeker ook één! We hebben lol gemaakt samen, we hebben samen genoten van de waanzinnige natuur in Peru en ook op al die andere plekken en het was een feest.

Mijn teamgenoot, mijn maatje, mijn toppresentator: wat deed je het goed! We gingen door diepe dalen, maar wat waren het hoge bergen! Op de laatste 100 meter, misschien het laatste uur van onze samenwerking voor de Condor, sprak jij de historische woorden: "Klaas, ik weet dat we in een spel zitten. Dit is de finale, maar beloof je me één ding? Dat je hiervan ook geniet?" Dank je wel, Ajouad! Je hebt het fantastisch gedaan! Je hebt zeker de potentie om een goede vogelaar te worden! Je bent scherp, slim, fanatiek en oprecht gefascineerd door alles wat je in de natuur tegenkomt, maar bovenal het vermogen om op het juiste moment te genieten. Hou dat vast! Als je ooit natuurprogramma's gaat presenteren, hoop ik opnieuw met je samen te werken!

(bij de foto: dit is een ode aan Rob Nagtegaal en zijn steun en toeverlaat Bastiaan van Schaik (de selfie-koning van Nederland), onze gewaardeerde medespelers in aflevering 4 tot en met 6: een selfie met een Andescondor (Vultur gryphus))

Door naar de tweede ronde! Wat een feest! Achteraf ging het eigenlijk vrij eenvoudig, maar wat was het spannend! Tijdens de opnames wisten we niet hoe de andere teams het eraf hadden gebracht en dan zit je daar in een halve kring rond Tooske en de zenuwen gieren door je lijf. Natuurlijk wist ik dat we in het eerste spel, dankzij Ajouad, veel verschillende vogels hadden gescoord, een gedeelde eerste plaats met Arjan & Gallyon, maar onze Grauwe Gans was niet heel erg groot en wie weet heeft een ander team een 'patatmeeuw' of een tamme Turkse Tortel gevonden en staat die beeldvullend op de foto… Gelukkig viel het mee, maar wat een stress!

En toen op naar de Biesbosch. Het was denk ik voor het laatst in Papoea Nieuw Guinea dat ik zulke hoosbuien over me heen had gehad. Absurde hoeveelheden water kwamen er naar beneden, net toen wij per kano op zoek waren naar een plek waar we alleen coördinaten van hadden. Sowieso al geen gemakkelijke opdracht, maar de omstandigheden waren nu wel erg demotiverend. We hadden regenpakken aan, maar waar evengoed geheel doorweekt. Ik was in het dorpshuis, waar de aflevering, net als vorige week, op groot scherm werd getoond, en moest zo lachen om Ajouad: “nu wil ik je mannelijkheid voelen, Klaas!” roept hij als we in de kano proberen om Arjan en Gallyon enigszins bij te houden. Hun voordeel (zeker 10 minuten) was wel heel erg groot en feitelijk was de achtervolging kansloos, maar wat hebben we ons best gedaan en wat gingen we waanzinnig hard in die kano.

Ik moest ook erg lachen om mezelf: “ik wil naar Peru, ik wil naar Peru”, maar ik weet nog dat de regen zo absurd hard was, dat ik onder normale omstandigheden gedacht zou hebben van tsja, je kunt mij nog meer vertellen, maar dit is waanzin. Dan is zo'n doel wel ergens goed voor! En je weet nooit of het ook daadwerkelijk daartoe leidt, maar het helpt echt!

Wat een spannende wedstrijd en wat een vuur zie ik bovenkomen bij mijn teamgenoot Ajouad, prachtig! Ik zie in hem echt een aantal kenmerken die essentieel zijn voor een echte vogelaar: fanatisme, doorzettingsvermogen, maar ook relativeringsvermogen en humor.

Helaas moeten we in de tweede opdracht opnieuw onze meerdere erkennen in Gallyon en Arjan. Hebben we ons teveel gefocust op een overvliegende Zeearend van 10 punten of zaten we op de verkeerde plekken voor Pijlstaart, Matkop of Watersnip? Wie zal het zeggen? Misschien dat de Veluwe uitkomst biedt?

Heb je aflevering 2 gemist? Kijk hem hier! Blijf kijken!

Het was afgelopen najaar, maar de plaatjes die ik toen maakte schoten onmiddellijk door mijn hoofd

Ken je dat gevoel? Dat iedere vogel die je ziet waarschijnlijk een nieuwe soort is en dat je geen idee hebt waar je moet beginnen met bladeren in een absurd dik vogelboek met tientallen soortgroepen waar je nog nooit ook maar één soort van hebt gezien. Totale chaos. Overal zijn vogels en iedere vogel die je ziet is nieuw.

Het is me wel eens eerder gebeurd. Bijvoorbeeld toen ik naar Australië reisde. Voor mij toen een totaal nieuw werelddeel en mijn voorbereidingstijd was minimaal, want ik had net twee weken eerder gehoord dat ik daar heen moest. Natuurlijk had ik vooraf een vogelgids gekocht en natuurlijk had ik die vaak doorgebladerd en bestudeerd, maar de eerste momenten, de eerste dag misschien, zit je in een soort allesomvattende paniek die pas afzwakt als je de meestvoorkomende soorten een paar keer gezien hebt en hier en daar wat leuke soorten op naam hebt weten te brengen. Oké, daar gaat het hier over. Die soort zit daar, die soort daar en dat soort beestjes zit kennelijk graag daar. Oké. Pfoeh. Rust. En vanuit die rust kun je dan verder gaan kijken, andere biotopen gaan bezoeken, tripjes maken en langzamerhand raak je vertrouwd met de algemene soorten en heb je van de diverse soortgroepen wel één of enkele vertegenwoordigers gedetermineerd, waardoor het allemaal ook wat vlugger gaat.

Tegelijkertijd is het een formidabele ervaring! Tientallen nieuwe soorten op een dag! Zulke dagen heb je feitelijk niet zo heel vaak in je leven. De één misschien wat meer dan de ander, maar het blijven feestdagen. En zeker in Peru was de ene soort nog mooier dan de andere. Van de fantastische Cock-of-the-Rock tot de veelkleurige tanagers, van de piepkleine kolibries tot de veelkleurige papegaaien en parkieten. Mijn mond viel regelmatig open van verbazing over wéér een schitterende soort. En nog voordat ik was uitgekeken diende een volgende zich alweer aan. Niet bij te houden, maar dit mag nog wel even duren. Happy thank you more please!

Halve- en hele-dag-safari's en weekends.

Voor meer info en opgave voor één van onderstaande activiteiten stuur een mail aan Klaas de Jong van Calidris Vogelsafari's: .

Een vraag die veel mensen bezighoudt...

Het is een beetje als het oud-Hollandse spreekwoord zegt: "Elk meent zijn uil een valk te zijn". Oftewel iedereen hoopt op een spectaculaire soort. Het spreekwoord komt uit de valkerij, waar uilen ondergeschikt zijn aan valken*, maar in de praktijk zien we dit vaak gebeuren bij beginnende vogelaars die al heel vaak een Buizerd hebben gezien, maar heel erg hopen om een keer zo'n spectaculaire en zeldzame Ruigpootbuizerd te vinden. Hierdoor worden veel Buizerds die wat lichter zijn van onderen al snel 'uitgescholden' voor Ruigpootbuizerd. Over het algemeen zijn Ruigpootbuizerds inderdaad wel lichter dan de meeste buizerds, maar tegelijkertijd heet de 'gewone' Buizerd niet voor niets in het Frans "Buse variable", oftewel Variabele Buizerd, en kunnen er dus zeer lichte exemplaren voorkomen.

Maar hoe zie je dan het verschil? Tsja, het is echt wel even goed opletten, maar de Ruigpootbuizerd heeft onder zijn vleugels altijd mooie donkere polsvlekken. Mooie grote ronde vlekken aan de voorzijde van de ondervleugel. Bij de Buizerd zijn deze meestal verbonden met het lichaam door donkere schouders, iets wat de Ruigpootbuizerd nooit heeft. Bij lichte Buizerds zijn de polsvlekken nog slechts komma's.

Oké, dat is werkbaar, tenzij je de ondervleugels niet of niet goed kunt zien! Over het algemeen is de Ruigpootbuizerd forser met langere vleugels, maar dat soort kenmerken is alleen gemakkelijk als vergelijken, met liefst een Buizerd, mogelijk is. Een ander kenmerk is de witte stuit, maar ook hier geldt weer dat de Buizerd buitengewoon variabel is dus let op! Maar de combinatie van een witte stuit met een donkere eindband is wel uniek en is voorbehouden aan de Ruigpootbuizerd.

Kortom, als je een Ruigpootbuizerd ziet, dan zie je dat gelijk, doordat het gewoon een heel ander beest is dan een gewone Buizerd, maar je moet altijd goed opletten

* geen wonder, want uilen zijn ongeschikt om mee te jagen. Niet zozeer omdat ze de prooi niet zouden kunnen pakken, want ze pakken natuurlijk in de natuur ook prooien, maar dan meer bij verrassing. Niet zo snel en spectaculair als bijvoorbeeld een Slechtvalk, die in stootduik meer dan 300 kilometer per uur haalt. Bovendien is een uil ook in gevangenschap niet van zins om z'n prooi af te staan.

"Dat is natuurlijk wel een dingetje in de vogelaarswereld", hoor ik Debby nog zeggen in aflevering 1 van "In de ban van de Condor". Ze had op Texel een Grote Stern uitgemaakt voor Jan-van-Gent en in de vogelaarswereld krijg je zoiets nog wel te horen, zeg maar. "Goed", zegt Debby daarna, "het wordt wel weer vergeven, maar..."

Tsja, ik ben bang dat ik Debby's misser op onnavolgbare wijze in de schaduw heb gesteld. Tijdens mijn studie heb ik wel regelmatig vogels geringd op Schiermonnikoog. Een fantastische ervaring om Bonte Strandlopers in je handen te houden. Ik weet nog goed, het was 1991, en we vingen een Kanoetstrandloper met een ring met de inscriptie Pretoria! Dat alleen al deed me duizelen, maar navraag bij de ringer leerde dat de vogel deze ring al in 1973 om had gekregen! De vogel was dus ongeveer even oud als ik en was mogelijk sinds zijn prille jeugd al aan het pendelen tussen Siberië en Zuid-Afrika! Je blijft je verbazen. Helaas bleek tijdens de lange ringnachten in de werktent op de Oosterkwelder dat ik, oh ironie, allergisch ben voor vogels! De werktent begaf het haast onder mijn niesbuien (en voor de vogels was het vast ook geen pretje).
In Georgië was het fantastisch om weer even vogeltjes vast te houden en natuurlijk wil ik geen flauwe excuses aandragen, maar het bleek maar weer dat vogels er in de hand heel anders uit zien dan in het veld. Ik zag net tijdens de uitzending dat beestje door mijn handen gaan met die formidabele wenkbrauwstreep... pfffffff, waar zat ik met mijn hoofd? Ik was zó onder de indruk van die Kleine Vliegenvanger (in Nederland een erg zeldzame soort) dat ik het andere zangertje te slordig heb bekeken. "Een Fitis..." Hoe kom ik erbij? Het was een Raddes Boszanger! Een nieuwe soort voor het land! Ik had geschiedenis kunnen schrijven! Furore kunnen maken! Een onuitwisbare indruk kunnen achterlaten, hoewel, ja, dat laatste is waarschijnlijk wel gelukt... Het werd me ook duidelijk dat dit niet zomaar te begrijpen is voor iemand die geen vogelaar is. Iedereen om mij heen vond het juist leuk voor ons, goed gedaan, nieuwe soort voor het land gevangen! Ja, als je hem herkent wel... Pffff, daar word ik dus nog 's nachts badend in het zweet van wakker. Het is bizar hoe stress en tijdsdruk je accuratesse kunnen beïnvloeden, maar ik zie ook hier voor mezelf geen excuus. De alarmbellen hadden gewoon af moeten gaan bij de veel te korte handpenprojectie, de veel te vette wenkbrauwstreep, of feitelijk gingen ze af, maar ik luisterde niet. Het is echt heel jammer dat ik het beestje niet meer heb gezien nadat ik wist dat het een Raddes Boszanger was. Nu kon ik ook niet zien of de poten inderdaad opvallend dik waren. Ik zie mezelf nog die vleugel spreiden en denken dat het wel erg korte vleugels zijn voor een Fitis... Je moet door en je moet keuzes maken, je neemt een beslissing en, tsja, in dit geval een hele beroerde.
Ach, het zal wel slijten en in de tussentijd waren Ajouad en ik wèl degenen die deze nieuwe soort voor Georgië hebben gevangen. Gewoon een klapper! En het was wel erg gaaf om weer eens te ringen. Wat een priegelwerk, maar wat prachtig om die beestjes van dichtbij te zien, te voelen, te weten dat zo'n beestje helemaal naar Afrika gaat vliegen, maar volgend voorjaar gewoon weer terugkomt. Het is zó fascinerend dat ik er alleen maar meer respect voor vogels van krijg. En dat was al zo veel!
En nu gaan we dus naar Peru! Wat onwijs te gek gaaf! Het land met de meeste vogelsoorten ter wereld! Ongeveer 20% van alle soorten ter wereld komt daar voor, ruim 1800 soorten. Dat is echt waanzinnig. Ik was in Kenia al helemaal ondersteboven van de ruim 1100 soorten die daar voorkwamen en waarvan ik er samen met vriend Bernd de Bruijn ooit 430 in twee weken heb opgerold, maar hier komt er dus nog even een portie bovenop. Dat wordt gewoon gekkenhuis!

Om 10.00 uur puzzelde ik met de kinderen aan de keukentafel en om 11.00 uur was ik op pad met een hoppende camera in mijn kielzog. Het leven van een Texelse vogeldeskundige kan raar lopen! Het meest schokkende is trouwens uit de uitzending geknipt: dat is de test waaruit blijkt dat ik niets weet van bn’ers. "Dat ik vanavond in een tent zou slapen, dat had ik vanmorgen ook niet gedacht’, hoor ik mezelf zeggen op het grote scherm in het Eierlandsche Huis. We kijken daar met een hele groep vrienden, waaronder veel Cocksdorpers en vakgenoten, de eerste uitzending van In de ban van de Condor.

De bel. Ik doe open en een dorpsgenoot wijst op mijn borst: “een uil”, stamelt hij, enigszins verbouwereerd.

De man die bescheiden vogelliefhebbers mee op pad neemt om hen te confronteren met de mooiste vogelsoorten in schitterende Texelse natuurgebieden. Dat ben ik, in het kort.

Als u wilt, neem ik u mee de hele wereld over. Om u kennis te laten maken met de meest fascinerende vliegende wezens op aarde. Van schuwe kraanvogels tot pittige strandlopers en van de unieke lepelaar tot de grootste roofvogel op aarde, de Andescondor. Gaat u mee?

• reisleider voor BirdingBreaks.nl naar Texel, Vlieland, Schiermonnikoog, Cyprus, Suriname, Spanje (Extremadura), Belarus, Gambia, IJsland, Roemenië, Portugal, etc.
• deelname aan (en winnaar van) het populaire EO-programma "In de ban van de Condor"
• deelname aan de Duitse WDR-documentaire over Texel "Wunderschön Texel"
• t/m 2015 wekelijkse excursies voor Vogelinformatiecentrum de Verrekieker in De Cocksdorp
• weidevogelinventarisatie voor Agrarische Natuurvereniging de Lieuw en voor Ecologisch Onderzoeks- en Adviesbureau Van der Goes en Groot
• fotoreportage voor Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
• vogelwachter voor Staatsbosbeheer Texel
• gastheer en vogeldeskundige bij vuurtoren Eierland op Texel
• diverse excursies en projecten voor Ecomare
• schrijven van hoofdstuk natuur ‘Van ogentroost tot guichelheil’ in jubileumboek "Het rijk van Eierland"
• redacteur voor het Texelse boek "De skimme van Texel"
• interim-projectleiderschap bij bezoekerscentrum De Helderse Vallei in Den Helder
• sinds 2009 redacteur en presentator van het wekelijkse programma "Natuurwijzer" op Radio Texel
• sinds 2015 ambassadeur voor Zeiss verrekijkers
• sinds 2017 ambassadeur voor CameraNu.nl

Mijn recente reis naar Gambia (november 2015) maakte ook veel herinneringen los. Achttien jaar geleden was het, dat ik voor het eerst in West-Afrika was. In Guinée Bissau hebben Bernd de Bruijn (nu werkzaam voor Vogelbescherming Nederland) en ik in 1997 een achttal studenten opgeleid tot vogelteller, in opdracht van de CWSS. In plaats van dat er enkele keren per jaar Europeanen die kant op vlogen om de vogels te tellen, werd het nu tijd om lokale mensen op te leiden tot vogelteller, zodat met een e-mailtje dezelfde data kon worden verkregen. Met behulp van een tolk gaven wij de Portugeessprekende jongens zo goed en zo kwaad als het ging les in herkenning van Bonte Strandlopers, Kanoeten en vooral veel Krombekstrandlopers, maar ook Lepelaars, Groenpootruiters, Regenwulpen, grote hoeveelheden sterns en natuurlijk alle Afrikaanse soorten in de omgeving. We gebruikten vooral de Latijnse namen, zodat we voor het belangrijkste werk rechtstreeks met de studenten konden praten. Bernd en ik werden behoorlijk overweldigd door de meest fantastische Afrikaanse soorten, van African Paradise Flycatcher (een vogeltje van ongeveer 17 centimeter met een staart van nog eens 17 centimeter!) tot de reusachtige Abyssinian Ground Hornbills, in het Nederlands ook wel Hoornraaf of Bromvogel genoemd (110 centimeter lang en 4 kilo zwaar!). Iedere minuut die we vrij hadden liepen we rond in de omgeving volstrekt gebiologeerd door de natuur. In zee zwommen Hump-backed Dolphins voor de kust, we vonden slangen waarvan 'onze' studenten vertelden dat je na een beet nog ongeveer een dag te leven had als je niet naar het ziekenhuis ging. "Hoever is het ziekenhuis?" vroegen wij natuurlijk meteen. "Ongeveer 2 dagen reizen", was het antwoord... Vliegende honden vlogen 's avonds rond op zoek naar fruitbomen om te foerageren en 's morgens weer terug naar de slaapplaats. Veel vogels die we zagen waren niet opgenomen in de Collins-gids die we hadden (het beste dat er toen was met meer dan 1000 soorten, waarvan slechts 500 afgebeeld) of stonden alleen in tekst beschreven bij 'Allied species' van een meer of minder vergelijkbare soort. Zo herinner ik me nog goed dat we de vogel hierboven op de foto zagen en dat die niet stond afgebeeld in de gids. We dachten aan een soort robin-chat, want daar vlogen daar meer soorten van rond, zoals de White-crowned en de Snowy-crowned Robin-chat, maar ook bij de allied species stond niets zinnigs hiervoor. We maakten een beschrijving van de vogel en noemden hem de 'Diarrhea-crowned Robin-chat'. Later in '97, toen de Senegal-Gambia-gids van Barlow & Wacher uitkwam, kon de vogel aan de hand van onze beschrijving alsnog gedetermineerd worden. Het was de Yellow-crowned Gonolek (die overigens als Barbary Shrike wel degelijk in de Collins Birds of West Africa stond, maar voor ons kennelijk toentertijd volstrekt onherkenbaar getekend). De foto hierboven heb ik pas in Gambia gemaakt. Het is nog niet eenvoudig, dat vogels kijken!

Batumi is wereldberoemd onder vogelaars. Georgië sowieso wel, maar hoor je Batumi, dan denk je gelijk aan de filmpjes op internet dat de lucht zwart ziet van de roofvogels van tienduizenden Wespendieven op een dag. Luchten vol Steppebuizerden. Waanzinnige aantallen Schreeuw-, Bastaard-, Steppe- en Keizerarenden. Nergens in onze wijde omgeving wordt de roofvogeltrek zo gestuwd als tussen de Zwarte Zee en het Kaukasusgebergte. Gibraltar is natuurlijk bekend, in zuid-Zweden hebben we Falsterbo, de Bosporus is meer dan aardig, maar bij Batumi gebeurt het! Ongeëvenaard in het West-Palearctisch gebied (WP)!

Op 1 oktober 2014 werd daar het recordaantal van 286.000 roofvogels op een dag waargenomen. Er stonden mensen met van die kliktellers te klikken, te ratelen eigenlijk, alsof ze sneller wilden klikken dan het ding aankon. "Ja," lichtte een van de tellers toe "en iedere klik staat voor drie Steppebuizerds!".
De eerste opdracht viel me zwaar, want terwijl er dus ook nog nieuwe soorten voor mij (zoals de Steppearend op mijn(!) foto hierboven) om onze oren vlogen, moesten wij ons met hele andere zaken bezighouden, namelijk het bouwen van een schuilhut! Tsja, naast het traditionele sperwervangen, is er ook nog veel (illegale) jacht op roofvogels in Georgië. Je kon achter de telpost vaak de knallen van allerlei geweren horen en als je omkeek zag je de zojuist getelde roofvogels als een bosje veren naar beneden dwarrelen. Het was te treurig voor woorden. Ik was blij om van Folkert de Boer en Johannes Jansen te horen dat Batumi Raptor Count hier wat aan probeert te doen. De sperwervangers zijn ook tegen het schieten van (hun!) roofvogels en door het gesprek aan te gaan met de jagers, wordt er samengewerkt om de illegale jacht in de toekomst uit te bannen. Eén van de grote successen is bijvoorbeeld om hen tot ringer op te leiden, zodat de vogels die normaal gedood worden nu met een ring weer de vrijheid krijgen. Zo kan een oude volkstraditie worden omgebogen tot een wetenschappelijk belangrijke bezigheid!
De mannen die onze hut moesten beoordelen waren, hoewel hun militaire uniformen (volgens hen is dat een blijk dat je een natuurliefhebber bent) anders deden vermoeden, traditionele valkeniers die Sperwers vingen. Deze rappe rovertjes, althans de jonge vrouwtjes, worden getraind voor de jacht op Kwartels. Mannetjessperwers zijn daar te klein en te wild voor, dus in vroeger dagen draaide men die gewoon de nek om, maar die krijgen tegenwoordig dus een ringetje. De gevangen Sperwers worden als huisdieren vertroeteld en aan het eind van het seizoen weer losgelaten. De vraag is natuurlijk of zij hun overwinteringsgebieden in Afrika dan nog zullen bereiken, maar de impact op de populatie is in ieder geval niet te vergelijken met de illegale jacht. Er is nog een lange weg te gaan, maar gelukkig ontstaat er meer en meer begrip en men raakt ook doordrongen van het feit dat de voorraad roofvogels niet eindeloos is. Al lijkt het daar ter plaatse echt wel op met al die duizenden en duizenden overtrekkende roofvogels!
BRC kan overigens alle hulp gebruiken, dus bezoek hun website eens! Je kunt natuurlijk ook overwegen om zelf eens gaan kijken in dat prachtige land, bijvoorbeeld met Folkert als reisleider voor BirdingBreaks!

Voor BirdingBreaks, de reisorganisatie die vogelvakanties over de hele wereld organiseert, ben ik al een aantal jaar reisleider.

Birdingbreaks organiseert reizen voor zowel de beginnende als de gevorderde vogelaar. In 2014 maakte ik mijn eerste reis naar Wit-Rusland (Belarus) en sindsdien begeleid ik diverse reizen per jaar naar oa. Suriname, Cyprus, Texel, Vlieland en Gambia.

Bekijk hier de reisagenda van Birdingbreaks en zoek mijn naam in het schema of bekijk welke reizen ik de komende tijd allemaal ga doen!

November is niet de meest uitgesproken maand om vogels te kijken, al leverde een twee-uur-durende excursie over de noordpunt van Texel gisteren nog (onder andere) een Buizerd, een Houtsnip en twee Velduilen op. Je moet een beetje geluk hebben. Of naar het buitenland gaan natuurlijk. Ik kom zelf net terug van twee weken Gambia, ter voorbereiding op de Vogelbeschermingsreis die Vogelbescherming Nederland volgend jaar in samenwerking met BirdingBreaks organiseert. Een prachtige kans om 'easy birding' het Afrikaanse continent te leren kennen in het toegankelijke, gastvrije, maar vooral ook buitengewoon soortenrijke Gambia. In twee weken hebben Ruben en ik meer dan 300 verschillende soorten vogels gezien

Mijn dochter Mathilde (4) kijkt thuis van achter het raam vaak in de tuin en ziet (en herkent!) Roodborstjes, mezen en af en toe een Merel. "Papa, ik zag weer een Merel!" zei ze gisteren en, voegde ze er met enige trots aan toe, "en ik zag dat het een vadertjesmerel was, want hij had een gele snavel!". Soms zit geluk in kleine dingen.

Ik zag de andere vogelaars ready for action in de bak stappen, maar ik verlangde heel erg naar het fietsen door de gezellige drukte, het manoeuvreren tussen onoplettende toeristen door, het beuken op de trappers (ook om de frustratie van de escalatie van het inzetten van onze troef en het verlies van de eerste opdracht kwijt te raken?), maar ook om Ajouad de kans te geven om zijn eigen stad met andere ogen te bekijken.

Voor ik 10 jaar geleden naar Texel verhuisde heb ik 15 jaar met veel plezier in Amsterdam gewoond. Hoewel ik nu erg blij ben dat ik er niet meer woon, voelde het tijdens de stadsopdracht toch een beetje als home sweet home. Vanuit de Rivierenbuurt fietste ik vaak door het Westerpark naar mijn toenmalige werk in Haarlem, omdat het een mooi en vogelrijk park is en omdat daarachter nog veel meer leuke gebiedjes liggen. Bij de opdracht twijfelde ik aanvankelijk nog over het (eveneens vogelrijke) Vondelpark, maar werden Ajouad en ik het al snel eens dat het Westerpark dichterbij en misschien zelfs wel kansrijker was. En we rammelden de soorten achter elkaar binnen! Gelukkig maar, want we hadden wat goed te maken van de eerste opdracht. Natuurlijk gloorde ook de kans op Georgië als we er in zouden blijven, hetgeen onze inzet nog hoger maakte.

"Hoe zou Arjan het er vanaf gebracht hebben?" vroeg ik me tijdens de opdracht en paar keer onwillekeurig af. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat hij zeker ook zo'n zelfde aantal soorten zou hebben gevonden. Hij woont tenslotte in Amsterdam. Toch jammer dat Gallyon en hij eruit zijn gestapt. Ik mis ze nu al.
Gezien ons bedroevende resultaat in de eerste opdracht waren Ajouad en ik dan zeker in de eliminatie beland. Weet ik wel genoeg van hem? Hoe oud is ie eigenlijk? Wanneer is ie jarig? Presenteert hij naast Puberruil, Willem Wever en de Keuringsdienst van Waarde nog andere televisieprogramma's? Hoe heette zijn radioprogramma ookalweer? Pffff, hoe ga ik dat ooit allemaal onthouden? Hoewel hij een prima teamgenoot is en ook in Amsterdam de scherpte van een echte vogelaar aan de dag legde, ken ik hem feitelijk pas een paar dagen.
Erg blij dat het allemaal niet nodig bleek: geen eliminatie! We zijn door! Hoera! Koffers pakken, Batumi here we come!

Op dit indrukwekkende, knalrode baken in het noorden van Texel spreken Duitse gasten me regelmatig aan (ik heb het even vertaald): ‘Hé! Ik ken jou van televisie!’

Hoe dat kan?

Ik leidde aan het begin van de zomer de populaire Duitse tv-presentatrice Tamina Kallert rond over Texel. Het werd een fantastische uitzending, waar honderdduizenden Duitsers én Nederlanders naar keken. Kom, dan leid ik u ook rond over vogeleiland Texel.